『スキーピオーの夢』を原文で読む(第6回)

(テキスト11ページ、3行目〜)

(13)‘“Sed quō sīs Āfricāne alacrior ad tūtandam rem pūblicam, sīc habētō: omnibus quī patriam conservāverint, adiūverint, auxerint, certum esse in caelō dēfīnītum locum, ubi beātī aevō sempiternō fruantur;

sed(接)しかし、けれども
quō(接)(目的)(+接続法)〜するように
sīs 2人称単数接続法現在(→sum)
Āfricānus -a -um(形)Carthagoを征服した2人のScipioの添え名
alacer -cris -cre(形)熱心な
ad(前)(+対格)〜のために、〜の目的で
tūtor -ārī -ātus sum(他)(形式受動相)(反復)守る、保護する
rēs pūblica reī pūblicae(女)国家
sīc(副)この(その)ように
habeō -ēre habuī habitum(他)する、行なう
omnis -is -e(形)(複)すべての、あらゆる
quī quae quod(関係代名詞)(+接続法)(傾向・結果)(is、talis、dignus、idoneusなどと)〜のような
patria -ae(女)祖国、故郷
conservō -āre -āvī -ātum(他)保護する、保持する、維持する
adiūverint→adjūverint
adjuvō -āre -jūvī -jūtum(他)助ける、援助する(+物・事の対格)
augeō -ēre auxī auctum(他)豊かにする、与える
certus -a -um(形)決まった、確定された
in(前)(+奪格)(空間的)〜の中に、〜において、〜に
caelum -ī(中)空、天
dēfīnītus -a -um(形)(完了分詞)限定された
locus -ī(男)場所、位置
ubi(副)(関係詞)〜(の)場所(場合)に
beātus -a -um(形)永続する、永久の
fruor -ī fructus sum(自)(形式受動相)(+奪格)利用する、享受する

nihil est enim illī principī deō, quī omnem mundum regit, quod quidem in terrīs fīat acceptius, quam concilia coetūsque hominum iūre sociātī, quae cīvitātēs appellantur;

nihil(不変化詞)無、(何も)ないこと
enim(接)なぜならば、というのも
ille illa illud(指示形容詞)あの、その
princeps -cipis(形)最もすぐれた、卓越した
deus -ī(男)神
quī quae quod(関係代名詞)(+直説法)(事実関係)〜するところの(人・もの)
omnis -is -e(形)(単数)全体の
mundus -ī(男)世界、地球
regō -ere rexī rectum(他)支配する、指揮する、管理する
quidem(副)確かに、全く ・ne 〜 quidem 〜(で)さえない、決して〜(で)ない
terra -ae(女)(天に対する)地、地上
fīō fierī factus sum(自)起こる
acceptus -a -um(形)(完了分詞)歓迎される、好ましい
quam(副)(関係詞)(+比較級)〜よりも
concilium -ī(中)結合
coetus -ūs(男)集まること、集合
-que(前接辞)(2語を並列する場合、2番目の語に付ける/語群や文の場合にはその先頭の語に付ける)〜と〜、また、そして
homō -minis(男)(女)人、人間
iūre→jūre
jūs jūris(中)法、法律
sociō -āre -āvī -ātum(他)結合する、連合(提携)させる
cīvitās -ātis(女)国家、共同体
appellō -āre -āvī -ātum(他)(受動)〜と呼ばれている、〜という名である

hārum rectōrēs et conservātōrēs hinc profectī hūc revertuntur.”

hic haec hoc(指示代名詞)これ、この人
rector -ōris(男)指導者、管理者、支配者
et(接)〜と(そして)〜
conservātor -ōris(男)保護(保持)する者
hinc(副)ここから
proficiscor -scī -fectus sum(自)(形式受動相)出発する、旅立つ
hūc(副)ここへ、こちらへ
revertor -vertī -versus sum(自)(形式受動相)引き返す、帰る
【参考文献】
ラテン語を読む キケロ―「スキーピオーの夢」』山下太郎・著(ベレ出版)
羅和辞典 <改訂版> LEXICON LATINO-JAPONICUM Editio Emendata水谷智洋・編(研究社)