『スキーピオーの夢』を原文で読む(第14回)

(テキスト15ページ、5行目〜)

(21) Cernis autem eandem terram quasi quibusdam redimītam et circumdatam cingulīs, ē quibus duōs maximē inter sē dīversōs et caelī verticibus ipsīs ex utrāque parte subnixōs obriguisse pruīnā vidēs, medium autem illum et maximum sōlis ardōre torrērī.

cernō -ere crēvī crētum(他)識別する、見分ける(+物・事の対格)
autem(接)さらに、そのうえ
īdem eadem idem(指示形容詞)同じ、同一の、同様の
terra -ae(女)地球
quasi(副)いわば
quīdem quaedam quoddam(形)ある〜の、何らかの
redimiō -īre -iī -ītum(他)取り巻く、囲む
et(接)〜と(そして)〜
circumdō -are -dedī -datum(他)囲む、取り巻く
cingulus -ī(男)(地球の)帯(たい)
ē(前)=ex(前)(+奪格)(母音の前では常にex/子音の前ではしばしばeも用いられる)
quī quae quod(代)(関係代名詞)(連結詞として)=et is、sed isなど
duo -ae -o(数)(基数)二つ(の)
maximē(副)(最上級)最も
inter(前)(+対格)(一般に)〜の間で、〜の中で
suī(代)(再帰)(属格)(対格:sē)彼(彼女・それ・彼ら・それら)自身
dīversua -a -um(形)(完了分詞)遠隔の、隔たっている
caelum -ī(中)空、天
vertex -ticis(男)頂点、頂き
ipse -a -um(強意代名詞)自ら、自身
uterque utraque utrumque(形)二つのうちのどちら(の〜)も、両方(の〜)とも
pars partis(女)一方、側 ・in utramque partem 両方の側で
subnixus -a -um(形)支えられた、もたれた
obrigescō -ere -riguī(自)(起動)堅くなる、硬直する、凍結する
pruīna -ae(女)霜
videō -ēre vīdī vīsum(他)見る(+対格+不定法)/(+対格)
medius -a -um(形)中央の、まん中の
autem(接)しかし、これに反して、他方では
ille illa illud(指示形容詞)あの、その
maximus -a -um(形)(最上級)最大の
sōl sōlis(男)太陽
ardor -ōris(男)火、炎、熱
torreō -ēre torruī tostum(他)あぶる、焦がす、焼く

Duo sunt habitābilēs, quōrum austrālis ille, in quō quī insistunt adversa vōbīs urgent vestīgia, nihil ad vestrum genus;

habitābilis -is -e(形)住むに適した
austrālis -is -e(形)南の
in(前)(+奪格)(空間的)〜の中に、〜において、〜に
quī quae quod(代)(関係代名詞)(+直説法)(事実関係)〜するところの(人・もの)
insistō -ere -stitī -stitum(自)(〜に)立つ、踏む(in 物・事の奪格)
adversus -a -um(形)(完了分詞)(ある方向を)向いた、面した、向かい合った(+人の与格)
vōs(人称代名詞)(二人称複数)あなた方、きみたち、おまえら
urgeō -ēre ursī(他)押しやる、追いやる、駆りたてる
vestīgium -ī(中)(人・動物が通った)跡、足跡
nihil(副)全く(決して)〜ない
ad(前)(+対格)〜に関して
vester -tra -trum(所有形容詞)あなた方の
genus -neris(中)民族、国民

hic autem alter subiectus aquilōnī quem incolitis cerne quam tenuī vōs parte contingat.

hic haec hoc(形)(指示詞)この、ここの、ここにある
alter -era -erum(形)二つのうち一方の
subiectus→subjectus -a -um(形)(完了分詞)(〜の)下にある(+与格)
aquilōnis(男)北風
incolō -ere -coluī crētum(他)識別する、見分ける(+物・事の対格)
quam(副)(疑問詞)どれほど、どの程度
tenuis -is -e(形)狭い
pars partis(女)部分、一部
contingō -ere -tigī -tactum(他)触れる、さわる

Omnis enim terra quae colitur ā vōbīs, angustāta verticibus, lateribus lātior, parva quaedam insula est circumfūsa illō marī quod Atlanticum, quod magnum, quem Ōceanum appellātis in terrīs, quī tamen tantō nōmine quam sit parvus vidēs.

omnis -is -e(形)(単数)全体の
enim(接)(先行する発言を保証・裏付けして)確かに、もちろん
terra -ae(女)地面、大地
colō -ere coluī cultum(他)住む、居住する
ā(前)(+奪格)〜によって
angustō -āre -āvī -ātum(他)狭くする、窮屈にする
vertex -ticis(男)天極
latus lateris(中)側面
lātus -a -um(形)広い、広大な
parvus -a -um(形)小さい
circumfundō -ere -fūdī -fūsum(他)(通例受動)取り巻いて流れる
mare -is(中)海
Atlanticus -a -um(形)Atlas山脈の
magnus -a -um(形)大きな
Ōceanus -ī(男)オーケアヌス、-ノス(大洋神/天空神Uranusと大地の女神Gaeaの子でTethysの夫/多くの河川とOceanitisたちの父)
appellō -āre -āvī -ātum(他)名称(称号)を与える、命名する(+2個の対格)
terra -ae(女)(天に対する)地、地上
tamen(副)しかし、にもかかわらず
tantus -a -um(形)これ(それ)ほど大きい(多量の、重要な)
nōmen -minis(中)名、名前
【参考文献】
ラテン語を読む キケロ―「スキーピオーの夢」』山下太郎・著(ベレ出版)
羅和辞典 <改訂版> LEXICON LATINO-JAPONICUM Editio Emendata水谷智洋・編(研究社)